اتریوم چیست؟ اگر اندکی با کریپتو کارنسی ها آشنا باشید، احتمالا نام اتریوم (Ethereum) را نیز شنیده‌اید و این سوال برایتان ایجاد شده که “اتریوم چیست؟”
اگر مسائلی مانند نحوه کارکرد بلاک چین اتریوم، استخراج اتریوم، کسب درآمد از شبکه‌های مبتنی بر اتریوم، مزایا و معایب اتریوم و… ذهن شما را مشغول کرده است، مطلب درستی را انتخاب کرده اید و در ادامه با صفر تا صد اتریوم آشنا خواهید شد.
اتریوم چیست ؟
قبل از هر چیزی باید بدانید که اتریوم یک شبکه غیرمتمرکز (Decentralized) بر بستر بلاک چین (Block Chain) است، هیچ نهاد حکومتی بر آن نظارت ندارد و توسط هیچ شخص یا واسطه‌ای کنترل نمی‌شود. غیرمتمرکز بودن شبکه اتریوم باعث شده تا این بلاک چین در برابر اتفاق‌هایی مانند هک، از کار افتادن شبکه به دلیل از کار افتادن تجهیزات و… مقاوم باشد. همانطور که می‌دانید، در شبکه‌های متمرکز امکان به سرقت رفتن اطلاعات توسط اعضای شبکه، از کار افتادن سرورها، امکان نظارت بر اطلاعات شخصی و… وجود دارد. اما در شبکه‌های غیرمتمرکزی مانند اتریوم، امکان چنین اتفاق‌هایی نزدیک به صفر است، مگر به دلیل اشتباه کاربر.
درواقع، شبکه اتریوم توسط هزاران سیستم کامپیوتری در سراسر جهان اداره می‌شود که هر کدام از آنها، داوطلب شده‌اند تا فعالیت‌های این شبکه را پیش ببرند و برای اینکار از شبکه پاداش دریافت میکنند (ماینینگ). یکی دیگر از ویژگی‌های اتریوم، توزیع شده بودن آن است. یعنی اطلاعات شبکه در اختیار تمام اعضای شبکه قرار دارد و این مسئله، امکان تغییر و دستکاری در اطلاعات را از بین می‌برد.
پس اگر بخواهیم اتریوم را به زبان ساده تعریف کنیم، باید بگوییم اتریوم شبکه‌ای مبتنی بر تکنولوژی بلاک چین است که امکان ایجاد برنامه‌های غیرمتمرکز را فراهم میکند. این برنامه‌های غیرمتمرکز، با استفاده از قراردادهایی به نام قرارداد هوشمند ایجاد می‌شوند و ویژگی بارز آنها، نبود امکان تقلب، سانسور، از کار افتادن و دخالت شخص ثالث است.
قرارداد هوشمند چیست؟
قرارداد هوشمند به زبان ساده، پروتکلی است که از آن برای تنظیم قرارداد بدون واسطه استفاده می شود. به کمک قرارداد هوشمند، شما می‌توانید ساز و کاری برای معامله مورد نظرتان تعیین کنید و مطمئن باشید که امکان تغییر و دخل و تصرف در آن وجود ندارد. نکته مثبت قراردادهای هوشمند این است که شما و طرف مقابلتان در معامله را از مداخله‌گیری اشخاص ثالث بی‌نیاز میکنند. شاید بتوان گفت بزرگترین ویژگی که اتریوم را از بیت کوین متمایز میکند نیز همین قراردادهای هوشمند هستند.
برای آشنایی بیشتر با قراردادهای هوشمند، مقاله قرارداد هوشمند (Smart Contract) چیست؟ را مطالعه کنید.
شما می‌توانید با کمک زبان برنامه نویسی سالیدیتی، یک قرارداد هوشمند بر بستر بلاک چین اتریوم بنویسید. این قرارداد هوشمند می‌تواند برای ایجاد انواع عملکردهای مورد نظر شما طراحی شود. در واقع، بلاک چین اتریوم بستر مناسبی برای افرادی است که به دنبال پیاده‌سازی ایده‌های خود در قالب برنامه‌های غیرمتمرکز هستند.
تاریخچه اتریوم
ویتالیک بوترین یک نویسنده و برنامه‌نویس روسی-کانادایی است. ویتالیک از سال ۲۰۱۱ وارد انجمن بیت‌کوین شده‌است، و یکی از بنیانگذاران و نویسندگان مقالات در مجلهٔ بیت‌کوین است. اما او در درجه اول به عنوان یک نابغهٔ جوان در اتریوم، دومین پلتفرم رمزارز ارزشمند و شناخته شدهٔ جهان بعد از بیت‌کوین، شناخته می‌شود.
اتریوم اولین بار در سال ۲۰۱۳ توسط موسس آن، ویتالیک بوترین معرفی شد (ویتالیک در آن زمان تنها ۱۸ – ۱۹ سال سن داشت). جذب سرمایه برای این پروژه در سال ۲۰۱۴ انجام شد و کار روی زیرساخت شبکه تا سال ۲۰۱۵ ادامه داشت. در اولین رودمپ اتریوم؛ تعداد کل کوین های اتر ۱۰۰ میلیون اعلام شده بود که بعد از گذشت مدتی با توجه به روند شبکه؛ تولید کوین های اتر ادامه پیدا کرد و در سال ۲۰۲۰ و در زمان انتشار این مقاله به ۱۱۶ میلیون رسیده است. لازم است بدانید در حال حاضر پروتکل اجماع اتریوم بر مبنای PoW یا همان گواه اثبات کار است (یعنی روند استخراج اتریوم مانند بیت کوین است) اما قرار است به زودی به پروتکل PoS نقل مکان کند. در این حالت گذار؛ اتریوم تغییرات بنیادی زیادی روی شبکه ایجاد خواهد کرد که یکی از آنها ثابت شدن کارمزد تراکنش و احتمالا ثابت شدن تعداد کل کوین های موجود خواهد بود.
ارز دیجیتال اتر یا کوین شبکه اتریوم چیست؟
تمام شبکه‌های بلاکچینی یک ارز دیجیتال بومی مخصوص به خود دارند. این ارز دیجیتال برای بلاکچین اتریوم، رمزارز اتر است. نماد این رمزارز، ETH است. باید بدانید اتریوم نام شبکه است و اتر نام رمزارز بومی این شبکه. برای اینکه یک تراکنش در شبکه اتریوم انجام شود، باید مقدار مشخصی ارز دیجیتال اتر به عنوان کارمزد بپردازیم. اگر کسی بخواهد تغییری روی برنامه‌هایی که روی شبکه هستند ایجاد کند، باید ابتدا کارمزد آن را پرداخت کند تا اعضای شبکه انگیزه کافی برای پردازش کردن درخواست او را داشته باشند.
کارمزد تراکنش‌های شبکه به طور خودکار محاسبه می‌شوند. درواقع میزان سوخت مورد نیاز (Gas Fee)، بر اساس مقدار قدرت محاسباتی مورد نیاز برای انجام آن تراکنش تعیین می‌شود.
تفاوت بیت کوین و اتریوم
اتریوم پلتفرمی است که استفاده از بلاکچین در زندگی روزمره ما را ممکن کرده است و یکی از بارزترین ویژگی های آن قرارداد هوشمند است؛ قراردادی دو طرفه بدون هیچ واسطه‌ای. در حالی که بیت کوین در تلاش است با بهره بردن از بلاک چین، سیستم بانکی و شیوه‌های پرداخت آنلاین مثل Paypal را حذف کند، اتریوم با استفاده از بلاک چین، به دنبال حذف واسطه گری در زندگی ما است. اتریوم و بیت کوین تفاوت‌های پایه‌ای متعددی دارند و نکته بسیار مهمی که باید در نظر داشته باشید، این است که این دو رمزارز محبوب به هیچ عنوان رقیب یکدیگر نیستند؛ چرا که نحوه کارکرد و هدف هر کدام متفاوت است و رقیب در نظر گرفتن آنها، اساسا کار درستی نیست.
به طور کلی می‌توان بیت کوین و اتریوم را با چنین فاکتورهایی مقایسه کرد:
| نام | (BTC) بیت کوین Bitcoin | (ETH) اتریوم Ethereum |
|---|---|---|
| تاریخ عرضه | ۲۰۰۸ | ۲۰۱۳ |
| سازنده | ساتوشی ناکاموتو | ویتالیک بوترین |
| الگوریتم اجماع | گواه اثبات کار (POW) | گواه اثبات سهام(POS) |
| الگوریتم استخراج | SHA-256 | ETHASH |
| زمان استخراج هر بلاک | ۱۰ دقیقه | ۱۴ ثانیه |
| سخت افزار استخراج | دستگاه اسیک (Asic) | ندارد |
| تعداد قابل عرضه | ۲۱ میلیون کوین | بدون محدودیت |
| رتبه در بازار تا اواخر ۲۰۲۰ | اول | دوم |
ویژگی‌های بلاک چین اتریوم
بلاک چین اتریوم طوری طراحی شده است که برای پشتیبانی از سیستم‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) مناسب باشد. هم بلاک چین بیت کوین و هم بلاک چین اتریوم سابقه تراکنش‌ها را ذخیره میکنند؛ اما در این میان، بلاک چین اتریوم کار بیشتری نیز انجام می‌دهد. تمام نودهای فعال روی شبکه اتریوم، علاوه بر ذخیره سابقه تمام تراکنش‌ها، باید آخرین وضعیت تمام قراردادهای هوشمند روی شبکه، موجودی تمام کاربران و همچنین کد تمام قراردادهای هوشمند و محل ذخیره‌سازی آنها را نیز ذخیره کنند.
میلیون‌ها تراکنش روی بلاک چین اتریوم وجود دارد و این تراکنش‌ها، با ترتیب مشخصی در بلاک‌ها ذخیره می‌شوند و هر بلاک جدید با وصل شدن به بلاک قبلی، ساختار بلاک چین را حفظ کرده و زنجیره بلوکی را ادامه می‌دهند. اما قبل از اینکه هر کدام از این بلاک‌ها به بلاک چین اضافه شوند، باید توسط ماینرهای شبکه تایید شوند. همانطور که می‌دانید، استخراج فرآیندی است که طی آن، ماینرها باید معادلات ریاضی پیچیده‌ای را حل کنند و بلاک جدید را به زنجیره بلوکی اضافه کنند. ماینرها برای انجام این کار پاداشی دریافت میکنند. البته فراموش نکنید که اتریوم در حال حاضر، در حال انتقال به الگوریتم گواه اثبات سهام است و بعد از تکمیل این انتقال، استخراج اتریوم امکان‌پذیر نخواهد بود.
استخراج اتریوم
در ابتدا (تا قبل از مرج اتریوم)، شبکه اتریوم نیز مانند بیت کوین بر اساس پروتکل اجماع PoW یا گواه اثبات کار فعالیت می‌کرد. یعنی برای استخراج اتریوم باید از دستگاه‌های مخصوص استخراج استفاده می شد و سرویس دهندگان شبکه یا ماینر ها به ازای تایید تراکنش‌ها، از شبکه پاداش می‌گرفتند. برای استخراج اتریوم از کارت گرافیک (GPU)، ریگ استخراج و دستگاه اسیک استفاده می شد. توسعه‌دهندگان اتریوم تلاش کردند تا امکان استخراج اتریوم از طریق دستگاه‌های اسیک امکان‌پذیر نباشد و تا حد زیادی در این موضوع موفق بودند.
خرید و فروش اتریوم
برای خرید و فروش اتریوم در ایران مانند سایر رمزارزها چند راه حل وجود دارد:
- خرید از صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال نظیر والکس
- خرید از اشخاص مورد اعتماد
- تبدیل سایر رمزارز ها به اتر در صرافی های غیرمتمرکز (DEX)
مطالعه بیشتر در مورد صرافی های غیرمتمرکز (DEX): صرافی غیرمتمرکز (ٍِDEX) چیست؟
از صرافی های داخلی نیز صرافی ارز دیجیتال والکس به کاربران توصیه می شود که هم تست شده و هم کارمزد های پایین و رمزارزهای متنوعی دارد (با ثبت نام از لینک معرفی برای دو معامله اول کارمزد شما صفر خواهد بود).
کیف پول اتریوم چیست؟
حال که با روش‌های خرید و فروش اتریوم آشنا شدید، باید بدانید که اترهای خود را کجا می‌توانید نگهداری کنید. به طور کلی، شما می‌توانید اترهای خود را در کیف پول شخصی و کیف پول صرافی نگهداری کنید. بسته به مقدار اتری که دارید، انتخاب شما از این دو گزینه خارج نخواهد بود. اگر مقدار اتر شما کم است و یا قصد دارید با اترهای خود ترید کنید، بهتر است آنها را در کیف پول صرافی نگهداری کنید تا مجبور نباشید برای هر بار انتقال، کارمزد پرداخت کنید. اما اگر قصد هودل اتر برای مدت طولانی دارید، قطعا باید دارایی خود را در کیف پول شخصی نگهداری کنید.
به طور کلی، کیف پول اتریوم کیف پولی است که امکان نگهداری رمزارز اتر و تمامی توکن‌هایی که مبتنی بر استاندارد ERC20 هستند را برای شما فراهم میکند.
انواع کیف پول های اتریوم:
- کیف پول موبایل (مانند Atomic)
- کیف پول دسکتاپ (مانند MetaMask)
- کیف پول کاغذی (Paper Wallet)
- کیف پول وب (مانند MyEtherWallet)
- کیف پول سخت افزاری (مانند Ledger)
کیف پول مناسب اتر چیست (وَلِت)؟
قیمت اتریوم
قیمت اتر نیز مانند سایر رمزارز ها دارای نوسان و بالا پایین های زیادیست. نمودار زیر قیمت اتر را از زمان ایجاد تا زمان نگارش این مطلب نشان می دهد:
